De Sint-Amanduskerk in Aspelare
Toegegeven, echt idyllisch gelegen is de Sint-Amanduskerk niet. Ze dateert uit 1776-1778 toen de bestaande 15de-eeuwse kerk, die op haar beurt een ouder bedehuis verving, aanzienlijk werd vergroot. De Aspelaarse kerk wordt immers reeds in 1118 vermeld en vermoedelijk ligt haar oorsprong nog verder in de tijd. Hoe de 15de-eeuwse versie er uitzag, weten we vrij precies door een beschrijving van pastoor Jan Wintmolders die in 1756 bij de aartsbisschop van Mechelen zijn beklag deed over de te kleine kerk. Het duurde echter nog tot 1778 eer de kerk haar huidig uitzicht kreeg en de uitbreidingswerken, die voornamelijk bestonden uit het bijbouwen van twee zijbeuken, werden beëindigd. De Sint-Amanduskerk is een driebeukige hallekerk, d.w.z. zonder dwarsbeuk, onder één groot dak, in bak- en zandsteen opgetrokken met de westtoren en het koor als oudere partijen. Tot 1908 waren de buitenmuren en de toren witgekalkt, zo kreeg schaliedekker Bernardus Van Den Berghe in 1871 honderdvijfentwintig frank ‘voor het witten van de voorgevel der kerk en van de toren…’. Het meubilair van de Aspelaarse parochiekerk dateert uit de 17de en 18de eeuw. Het beschermde Van Peteghem-orgel werd geplaatst in 1783. Een schilderij boven het rechtse zijaltaar toont de onthoofding van Johannes De Doper.
Een minder gelukkige ingreep was het leggen van een nieuwe vloer in 1965 die, laat ons eerlijk zijn, niet echt past in het plaatje.
Zoals nogal wat kerken in de wijde omtrek is ook deze toegewijd aan de Heilige Amandus die Vlaanderen kerstende en er kloosters, zoals de Sint-Baafs en Sint-Pietersabdij in Gent, stichtte.
Allicht het merkwaardigste element in deze kerk is de grafsteen achteraan met als opschrift ‘Hier licht begraven Mr Philips De Dijn, gheswooren lantmeter, mathematicus en geographicus, die overleet den 5 augustus 1665, ende Anna Van Gansbeck, syne huysvrouwe, die overleet den 25 september 1628. Ende Anna Droesbeke, syne tweede huysvrouwe, die overleet den 23 december 1667. Ende Philips De Dijn, hunne lieden sone, die overleet den 11 april 1667, ook mathematicus, etc. Bidt voor de zielen. Ontfermt U myner Godt naer groote bermhertigheyt’.
Philips De Dijn, wis- en natuurkundige, is ongetwijfeld de beroemdste Aspelarenaar uit de beperkte geschiedenis van dit dorp. Hij leefde in de 17de eeuw en als gezworen landmeter tekende hij prachtige kaarten over de streek, zo ondermeer een plattegrond van de abdij in 1650 en een kaart van Ninove uit 1662.
De Dijn was niet gespeend van zin voor humor, een gave waarvan hij gebruik maakte bij het schrijven van verschillende almanakken. Enkel die van 1638 is bewaard gebleven, hij bevat vier hoofdstukken:
1. Dagwijzer
2. Weersvoorspellingen
3. Kort verhael van de voorspoedighe ende ghewenste reyse van den Conincklijcken Prince Don Fernando Cardinael Infante van Hispanien, Gouverneur van deze Nederlandt
4. Lijst der jaarmarkten in Vlaanderen en Brabant.
Philips De Dijn overleed op 5 augustus 1665, zijn zoon, Philips junior, stierf twee jaar later.
