Nederhasselt

Nederhasselt heeft geen grote geschiedenis: een landbouwdorp met enkele grote hoeven en -gelukkig- nog prachtige open landschappen. Typerend voor dit dorp is de Lourdeskapel op de heuvel. Vanaf "Steppe's kapel" zoals ze in de volksmond wordt genoemd, heb je een uniek zicht op de vier windstreken en op het gehucht Lebeke. Het witte Sint-Amanduskerkje heeft een stemmig interieur. Met "Vogelenzang" heeft Nederhasselt een van de mooiste straatnamen.

Inwoners

1.319 inwoners (31-12-2022)

Oppervlakte

402 Ha

Naam

De naam van deze gemeente komt in de 11de eeuw voor als "Haslath" en ook als "Hasla". Op het einde van de 12de eeuw werd het reeds "Hasselt".

Een eerste vermelding voor Ophasselt was "Haslud" en werd eveneens "Hasselt" op het einde van de 12de eeuw. In oude charters van de abdij van Ninove werd reeds heel vroeg Neder-Hasselt geschreven om het te onderscheiden van Op-Hasselt.

Het 12de eeuws dorpje "Hasluth" aan de Demer groeide uit tot de Limburgse hoofdstad Hasselt. "Haslud" is een Germaans verzamelwoord voor bomen (hazelaars?).

Andere auteurs zien immers in het Germaans woord "hasla" de naam voor hazelaar. Vandaar de algemeen aanvaardbare betekenis: plaats waar veel hazelaars groeien. De stad Hasselt voert twee gebladerde hazelaars in haar stadswapen.

Geschiedenis

Nederhasselt, aanvankelijk een bijzondere heerlijkheid van de familie van Hasselt, kwam al vroeg in het bezit van de heren van Boelare, die het dorp -samen met Aspelare- met hun domein verenigden. Aldus komen beide dorpen onder het gezag van de baronnen van de baronie Boelare. De machtige en zeer belangrijke baronie omvatte twaalf dorpen. Aspelare en Nederhasselt vormden samen één vierschaar.

De namen van de achtereenvolgende bezitters van deze dorpen vinden wij terug in de geschiedenis van de baronie Boelare.

De baronnen van Boelare waren belangrijke heren: één van hun voorrechten was dat het hoofd van hun huis van rechtswege voogd was van de jonge graven van Vlaanderen, wanneer ze vóór hun meerderjarigheid hun ouders verloren. In de 11de eeuw behoorde Boelare aan een heer, die de voornaam Steven droeg en van wie men weet dat hij Robert van Jeruzalem vergezelde tijdens de eerste kruistocht. Over zijn opvolgers is ons niets met zekerheid bekend.

Op het einde van de 12de eeuw komt het gebied aan Aleydis, de dochter van Nicolaas van Boelare, die net als haar moeder, driemaal huwde (achtereenvolgende huwelijken waren destijds geen zeldzaamheid omdat de ridders zeer dikwijls jong sneuvelden).

In overtalrijke akten trad Aleydis op: zij begiftigde diverse abdijen en enkele jaren vóór haar dood liet zij op haar domeinen te Grimminge de abdij van "Beaupré" (Schoonweide) oprichten, waar ze zich terugtrok en in 1239 godvruchtig overleed.

Door familiebanden komt het gebied Boelare, waaronder Aspelare met Nederhasselt, achtereenvolgens aan de families Van Gavere, Fosseux, Reigersvliet, Bouchoute en Lannoy.

Anne van Lannoy werd de eerste echtgenote van Willem de Zwijger, graaf van Nassau en prins van Oranje. Hun zoon Filips Willem van Oranje verkocht in 1602 de baronie Boelare aan een aristocraat uit het hertogdom Milaan, François Bernardino de Cassina. Deze familie kreeg in 1677 de titel van baron van Boulers (Boelare). Het was Charles-François de Cassina, kleinzoon van Bernardino, die zijn gebied Aspelare met Nederhasselt in 1784 voor 11.000 gulden verkocht aan Lodewijk-Jozef de Coninck, ridder van het Heilig Roomse Rijk, heer van Outer, Sint Gilles, enz.

De laatste feodale heer van Nederhasselt stamde uit een Gentse familie.

Nederhasselt omvatte, benevens de hoofdheerlijkheid, een klein gebied Pumbeke, dat in de 15de eeuw van de heer van Boelare, door Josine van Formellis, echtgenote van Willem van den Houtte in leen werd gehouden. Vandaag is er nog nauwelijks landbouw, Nederhasselt is een rustig dorp waar de tijd soms leek stil te staan.

Beschermde monumenten / landschappen

• Sint Amanduskerk en inkompijlers met toegangshekken van het kerkhof (Monument 13-03-1997)
• Kerkhof, ommuring en toegangstrappen van de Sint Amanduskerk (Dorpsgezicht-13-03-1997)

Wandelen in Nederhasselt

Wil je nog meer te weten komen over Nederhasselt?

Klik hier en ontdek deze  boeiende wandeling met heel veel extra info en foto’s en ga zelf op stap!